Dlaczego inne kraje nie dorównują Norwegii w sprzedaży aut elektrycznych?

Patrząc na Europę możemy wskazać dwa kraje, które już są gotowe na elektromobilność, choć będzie to elektromobilność oparta na różnych fundamentach. Pierwsza jest oczywiście Norwegia, w której elektromobilność w zasadzie już się dokonała. Drugim krajem jest Francja. Tyle, że w jej przypadku całe zaplecze energetyczne opiera się na technologii jądrowej, która wciąż (np. w Niemczech) budzi wiele kontrowersji.

Tak czy inaczej, zarówno Norwegia jak też Francja osiągnęły wysoki poziom niezależności energetycznej, ale było to możliwe wyłącznie dzięki olbrzymim – jak na skalę europejską – inwestycjom. Dla wielu państw ten poziom finansowy może być niestety nieosiągalny.

Sukces Norwegii w rozwoju pojazdów elektrycznych wynika z wyjątkowej kombinacji czynników, które trudno odtworzyć w innych krajach. Niewiele państw dysponuje porównywalnymi zasobami naturalnymi, infrastrukturą, układem demograficznym i dostępem do energii odnawialnej.

Paradoksalnie, trampoliną do elektromobilności Norwegii był olbrzymi kapitał zgromadzony dzięki rezerwom ropy naftowej – chodziło tu o państwowy fundusz majątkowy o wartości ponad 1,7 biliona dolarów.

Ta poduszka finansowa pozwoliła rządowi oferować hojne zachęty do pojazdów elektrycznych bez obawy o utratę dochodów podatkowych.

Norwegię stać było jednocześnie na to, by zbudować olbrzymią sieć elektrowni wodnych. Obecnie energia elektryczna w tym kraju pochodzi niemal wyłącznie właśnie z nich, dzięki czemu eksploatacja pojazdów elektrycznych jest szczególnie czysta i opłacalna.

Mamy tu zatem dwa kluczowe czynniki – rezerwy kapitałowe oraz sprzyjające warunki geograficzne umożliwiające rozwój czystych źródeł energii. Wiele krajów UE nie spełnia przynajmniej jednego z tych warunków, a znaczna ich część nie spełnia żadnego.

Francja opiera swoją produkcję energii na energetyce jądrowej i jest obecnie w tej dziedzinie jednym z najlepiej rozwiniętych krajów na świecie.

Warto dodać, że pierwsza elektrownia jądrowa we Francji została oddana do użytku w 1962 roku. Obecnie działa już 56 reaktorów, co nie tylko pokrywa całe zapotrzebowanie tego kraju, ale także umożliwia eksport energii. To z kolei pozwala na gromadzenie kapitału, który można będzie docelowo wykorzystać na budowę innych źródeł energii lub rozbudowę infrastruktury.

Widzimy zatem bardzo podobną sytuację jak w Norwegii. Tam na zgromadzenie kapitału pozwoliła ropa naftowa, tu – energia atomowa.

Trzeba jednak zaznaczyć, że środowiska ekologiczne krytycznie patrzą na energetykę jądrową i wskazują na jej dwa problemy – wysoką emisję CO2 oraz problem zagospodarowania odpadów radioaktywnych.

Niezależnie od tego, oba kraje - Norwegia i Francja – dysponują zarówno olbrzymim potencjałem w produkcji energii, jak również nowoczesną infrastrukturą, która pozwala np. na rozbudowę sieci ładowarek. 

Wróćmy jednak do Norwegii, ponieważ tam, elektromobilność jest już faktem. Co więcej – rząd wkracza w kolejny etap i wycofuje się z programów dopłat, a nawet likwiduje ulgi i wprowadza opodatkowanie pojazdów elektrycznych, tak jak dawniej w przypadku samochodów spalinowych (samochody spalinowe są w Norwegii już w sposób szczególny eliminowane z rynku przez opłaty, cła i wysokie podatki).

Norwegia ma na swoim obszarze ponad 13 000 punktów ładowania, w tym 1600 szybkich stacji. W samym Oslo znajduje się 2 000 ładowarek. Ale to nie wszystko. Rozproszona, wiejska zabudowa, wysoki odsetek pojedynczych domów i domków letniskowych, a także niższa gęstość zaludnienia sprawia, że bardzo popularne są także ładowarki domowe. 

Główną przeszkodą w transformacji energetycznej i rozwoju elektromobilności w wielu krajach europejskich, w tym w Polsce, są ograniczenia finansowe. 

Dodatkowym wyzwaniem jest to, że polska energetyka w dużej mierze opiera się na węglu kamiennym. Jego dalsze wykorzystanie staje się jednak praktycznie niemożliwe ze względu na wysokie unijne opłaty za emisję.

W efekcie Polska ma jedne z najwyższych cen energii elektrycznej w UE, co podważa opłacalność użytkowania samochodów elektrycznych. Dodatkowo, słabo rozwinięta infrastruktura uniemożliwia budowę nie tylko szybkich, ale także podstawowych stacji ładowania.

Wiele krajów europejskich ma wyższą gęstość zaludnienia niż Norwegia. Oznacza to większą ilość mieszkań przy mniejszej liczbie miejsc parkingowych, a co za tym idzie – przy mniejszej liczbie ładowarek. Ograniczony dostęp do ładowania jest kolejną barierą dla elektromobilności.  

W Polsce stymulowanie elektromobilności opiera się głównie na dopłatach do samochodów elektrycznych oraz karach za emisję pojazdów spalinowych, zgodnych z założeniami KPO. Jednak w dłuższej perspektywie taki system jest nieefektywny z uwagi na ograniczone zasoby budżetowe oraz ograniczoną zdolność społeczeństwa do ponoszenia kosztów związanych z elektromobilnością. Obecnie jest ona nieopłacalna ze względu na wysokie ceny pojazdów elektrycznych, drogie ładowanie na stacjach publicznych, znaczną utratę wartości tych pojazdów oraz bardzo wysokie koszty napraw powypadkowych.